Dünyadaki su miktarı değişmez iken, kullanılabilir su miktarının azalmasının sebepleri nedir?
Dünya’da 1.386.000.000 km3, yani yaklaşık olarak 1.385 kilometre çapındaki bir kürenin hacmine eşit miktarda, su var. Dünya’daki suyun %96,5’i okyanuslarda, geri kalan kısmı ise su buharı şeklinde atmosferde, okyanuslarda, göllerde, nehirlerde ve buzullarda bulunuyor. Ancak canlıların yaşamı için tatlı suya ihtiyaç var. Dünya’daki suyun ise sadece %2,5’ini (10.633.450 km3) tatlı sular oluşturuyor.
Küresel ölçekte su tüketimi her geçen gün artıyor. Ayrıca küresel ısınma nedeniyle iklimdeki değişim, aşırı hava olaylarının sıklaşması ve temiz su kaynaklarının kirlenmesi, temiz tatlı su kaynaklarının giderek tükenmesine neden oluyor.
Dünya ülkelerinin üçte birinin suya erişimi yok veya çok kısıtlı. Dünya nüfusunun %18’i ise temiz suya ulaşamıyor. Su kaynaklarının azalması, göç ve salgın hastalıklar gibi olumsuz etkilere yol açıyor.
Dünya’daki temiz tatlı su kaynağı sınırlı. Bu kaynağın sürekli kullanılmasına rağmen tükenmemesinin nedeni su döngüsü olarak isimlendirilen bir süreçle suyun küresel ölçekte geri dönüştürülmesi. Her yıl 577.000 km3 su (Karadeniz’deki su kütlesinden daha fazla) bu döngü içinde devridaim oluyor.
Bu suların 502.800 km3ü okyanus yüzeyinden, 74.200 km3ü ise karalardan buharlaşıyor. Buharlaşan sular atmosferde yukarı doğru hareket ettikçe soğuyor ve yoğunlaşıp yağışa dönüşüyor. Böylece buharlaşanla aynı miktarda su yağışla okyanuslara (458.000 km3) ve karalara (119.000 km3) tekrar ulaşıyor. Kara yüzeyinden buharlaşma ile uzaklaşan ve yoğunlaşma ile karalara tekrar dönen su miktarı arasındaki fark yılda 44.800 km3. Bu rakam akarsu (42.700 km3) ve yer altı suları (2100 km3) ile karalardan okyanuslara taşınan su miktarına eşit. Bu, insanların yaşamsal ihtiyaçlarını ve ekonomik faaliyetlerini sürdürebilmek için gerekli tatlı su kaynağıdır. Ancak tatlı sular yerkürede eşit olarak dağılmıyor. Bazı bölgeler su kaynakları açısından daha zenginken bazı bölgelerde su kaynakları hayli kısıtlı. Yıllık 42.700 km3 tatlı su kaynaklarımızın yaklaşık %32’si Asya’da, %28’i Güney Amerika’da, %7’si Avrupa’da, %6’sı ise Avustralya’da bulunuyor. Bir bölgede tatlı su kaynaklarının miktarının ihtiyaç duyulan su miktarından az olması su stresi olarak adlandırılıyor. Dünya genelinde özellikle Afrika’da su stresi yüksekken, Kuzey Amerika’da su stresi düşük seviyede.
